Zorgplicht veilig werken : werkgever of opdrachtgever?

Werkgever of opdrachtgever: zorgplicht voor veilig werk
Een werkgever heeft een aansprakelijkheid ten opzichte van zijn werknemers. Wanneer een werkgever opdrachtgever is ten opzichte van een opdrachtnemer (bijvoorbeeld het inhuren van een contractor), dan geldt een aansprakelijkheid die gelijk dan wel vergelijkbaar is.

In beide gevallen heeft de werkgever zorgplicht voor veilig werk. Dat is de kern van de toelichting die minister Koolmees, van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, eind 2017 op het verzoek van de Tweede Kamer gaf op het thema ‘zorgplicht van de opdrachtgever.’

Wat betekent de zorgplicht voor de opdrachtgever?
In de praktijk komt het erop neer dat de opdrachtgever alles moet doen wat redelijker-wijs nodig is om te voorkomen dat de opdrachtnemer schade lijdt. Dat betreft dan:

– Inrichting en onderhoud van ruimtes, machines, apparatuur, gereedschappen, etc.
waarmee het werk verricht moet worden;
– Andere noodzakelijke maatregelen en aanwijzingen

Het is dus zaak dat de opdrachtgever zich proactief en scherp opstelt, want hij en niet de aannemer is aansprakelijk. Dat geldt ook voor werken op hoogte. De opdrachtgever moet kunnen aantonen dat hij aan de zorgplicht heeft voldaan.

Wat als er iets met de opdrachtnemer gebeurt?
Wanneer de opdrachtnemer iets overkomt – door een eventuele schending van de zorgplicht – zal hij aannemelijk moeten maken dat de schade is opgelopen tijdens de uitvoering van zijn werkzaamheden.

Vervolgens komt de wet de opdrachtnemer tegemoet door een verlichting van de bewijslast. Het is nu namelijk aan de opdrachtgever om aan te tonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan. Lukt dit niet, dan is hij aansprakelijk voor de schade die de
opdrachtnemer lijdt. Net als een werkgever in een vergelijkbare situatie met een werknemer.

Bij een conflict beslist uiteindelijk de rechter over de omvang en de hoogtevan de schadevordering van de opdrachtnemer tegen de opdrachtgever. De concrete betekenis van de zorgplicht voor de opdrachtgever in de praktijk zal nog moeten blijken. Maar omdat de minister de vergelijking met werkgevers maakt – die vaak aansprakelijk worden gesteld voor schade aan werknemers – is alertheid geboden.

Wat kunt (moet) u doen als opdrachtgever?
Allereerst een Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) uitvoeren. En vervolgens in uw plan van aanpak beschrijven welke maatregelen u gaat nemen om de risico’s aan te pakken. Zo kan uw organisatie op een gestructureerde manier de kans op arbeidsge-relateerde gezondheidsklachten en ongevallen voorkomen of in ieder geval tot een minimum beperken.

Denkt hierbij ook aan de rest risico’s, ook deze zullen omschreven en beperkt moeten worden.

Meer informatie:
De Kamerbrief van Minister Koolmees.
Zorgplicht voor werkgevers: Artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek